aggruncipíre , vrb Definitzione fàere totu a piegas, a tzirbisas Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrangillonai, aggruncire, apigiare, arruntzai, frongire, ingrincipire*, iscrafangiai | ctr. istirai Tradutziones Frantzesu froisser Ingresu to wrinckle (up), to fold Ispagnolu arrugar Italianu piegazzare Tedescu zerknittern.
apigiàre , vrb: apijare, apricare 1, aprigare 1, pigiare 1 Definitzione fàere totu a pígias, a pinnigas, a tzirbisas Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrascillonai, apistillonai, arruntzai, atavellai, frongire, granculai, pinnicai, prighizonare, prinzigunire | ctr. ispixare, istirai Frases sas bestes postas male si aprigant ◊ timet a si sere ca podet apricare su bestire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froisser, chiffonner Ingresu to wrinckle (up), to fold Ispagnolu fruncir, arrugar Italianu aggrinzire, piegazzare Tedescu runzeln, zerknitten.
atripitzàre , vrb Definitzione fàere a tzirbisas, a pinnigas Sinònimos e contràrios afrangillonai, afrascillonai, aggraminzonare, aggruncire, apigiare, arruntzai, atavellai, atribuntzire, frongire, granculai | ctr. istirai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plier, chiffonner Ingresu to fold (up), to wrinkle Ispagnolu arrugar, chafar Italianu piegare, gualcire Tedescu falten, zerknittern.
dòrchere , vrb: tòrchere* Definitzione fàere trotu, incrubare a una parte; cumbínchere o fàere cambiare idea a unu Sinònimos e contràrios ancrucare, atrotiai, intonchinare | ctr. indritare Frases mi dolet su pódhighe comente mi l'apo dórchidu 2. a isse pagu lu dorches, mancari l'impromitas totu s'oro de su mundhu! Tradutziones Frantzesu courber, plier Ingresu to fold, to twist Ispagnolu doblar, retorcer Italianu piegare, stòrcere Tedescu biegen.
pigiàre 1 , vrb: apigiare*, pijare 1, pixare 1, pricare, prigare Definitzione fàere totu a pígias, a pinnigas, a tzirbisas; pinnigare s'orrobba chistindhodha posta bene; incrubare a una bandha, nau fintzes in su sensu de fàere adduire a unu a su chi bolet s'àteru Sinònimos e contràrios afrangillonai, aggraminzonare, atavellai, atribuntzire, frongire, prighizonare / pinnicai / dòrchere, indugi | ctr. istirai Frases pígiami sas mànigas e sérvimi! ◊ leat sa caldada de su fizu, la pixat e bi la dat ◊ carchi borta si pixaiat in duos pro su dolore chi si li frimmaiat in sa buca de s'istògomo 2. fatendhe sa cosa fit a bratzos pixados e a pannellu 3. che s'ómine bos iscolorides, gai che issu sa conca pijades, e a pianu a pianu allizades, bos isfozades e iscolorides (P.Sulis) Tradutziones Frantzesu plier Ingresu to fold Ispagnolu doblar Italianu piegare Tedescu falten, zusammenlegen, biegen, beugen.
pinnicài , vrb: pinnicare, pinnigai, pinnigare, prinnigai Definitzione foedhandho de orrobba o àteru deasi a pígiu largu meda o cosa longa, pònnere o fàere a dópiu (o de prus puru) po dha chistire bene (o trantzire po àteru); foedhandho de gente (o fintzes de bestiàmene), bènnere apare, arregòllere, atobiare totu a unu matessi logu po si agatare impare; foedhandho de cosa, arregòllere impresse a unu muntone o totu impare po dha chistire, po ndhe dha pigare (o fintzes furare) Sinònimos e contràrios ancujare, collire, dòrchere, furai, imboligare, leai / pigiare 1 / ammuntonare, aunire, remonire | ctr. istirai Maneras de nàrrere csn: pinnicau che susuja = fatu a unu gantzu; pinnicai a dua pilla, a tres, a cuatru pilla = a pizos; pinnicaisí a crutzu = ritiràresi, istaresindhe in domo asseliadu; pinnigai bàchilis e bachilitus = pinnigare sos cosinzos, pinnigare totu (e andharesindhe) Frases innòi tocat a si pinnicai a fundu de còscia po no s'isciundi ◊ custu ferru cheret pinnigadu in duos ◊ mi pínnigo che una colora ◊ at pinnicau sas funes in corros a sos boes ◊ is undas currendusí apari si pinnicànt a cuadhus mannus ◊ sos letolos netos cherent pinnigados e remonidos 2. cun d-unu bandu iat pinnigau totu is sardistas ◊ si funt pinnigaus a tres a tres ◊ in sa pratza si dhui pinnigat genti po arrexonai de dónnia cosa ◊ su bentu pinnicat sa folla ◊ est tempus chi is sannoricus pinnighint a tundu! ◊ pínniga totu dae sa mesa! ◊ sa zente fit pronta a si pinnicare ◊ iant pinnigau perda po dha tirai a issu ◊ s'arrennegu si dhi fut pinnigau in su coru 3. mi che ant pinnigadu totu su chi tenia ◊ su diàulu ti nche pínnichet! ◊ ue colat cussu, àpida sa cosa e pinnigada, faghet! 4. at a èssiri a bí a chini bincit: crei ca cuncunu de cussus si pinnicat a crutzu! Tradutziones Frantzesu plier, réunir Ingresu to fold, to gather Ispagnolu doblar, reunir, juntar Italianu ripiegare, radunare Tedescu falten, versammeln, zusammentragen.